کشت بافت گیاه
کشت بافت
کشت بافت، در واقع جدا کردن بافتی از یک قسمت گیاه ( نوک شاخه، برگ، گاهی حتی سلول هایی از آن) و رشد دادن آن در یک محیط مناسب استریل عاری از هرگونه آلودگی، همراه با مواد غذایی کنترل شده است.
اساس روش کشت بافت
چون این روش نسبت به روشهای مرسوم تکثیر، سریع تر انجام می شود، می توان فواید زیر را برای آن برشمرد:
1. تولید انبوه و کم مدت از یک بوته گیاه
2. تولید گیاهان بدون بیماری، بویژه بیماری های ویروسی
3. تولید گیاهانی با مشخصات یکسان و کاملا مشابه پایه مادری
4. تکثیر گیاهانی که از روش های معمول غیرجنسی تکثیر نمی شود
(البته کشت بافت نیاز به هزینه و سرمایه گذاری و تخصص دارد.)
ترکیب محیط کشت
در کشت بافت از محیط کشتهای مختلف استفاده میشود. مهمترین محیط کشتهای استفاده در کشت بافت MS(Murashing and skoog) و WPM(Woody plant medium) هستند. یک محیط کشت از مواد زیر تشکیل می یابد:
1. مواد معدنی عناصر مورد نیاز گیاهان
2. مواد آلی؛ مانند ویتامین ها
3. کربوهیدرات ها، مانندساکارز و گلوکز
4. هورمون های رشد؛ مانند سایتوکینین ها (برای شاخه زنی) و اکسین ها (برای ریشه زنی)
5. یک ماده ژله کننده محیط؛ مانند آگار یا فایتاژل
مراحل انجام کشت بافت
الف) جداکردن نمونه گیاهای 5-10 میلی متری و ضد عفونی و قرار دادن روی کحیط کشت.
ب) مرحله شاخه زایی با اضافه کردن سایتوکینین به محیط کشت.
ج) مرحله ریشه زایی با اضافه کردن اکسین به محیط کشت.
د) مرحله سازگاری که بعد از ریشه دار کردن انجام می گیرد و گیاهان در طول زمان چند هفته به محیط بیرون عادت داده می شوند و سپس به محل اصلی انتقال می یابند.
از روش کشت بافت در بیشتر نقاط دنیا برای تولید انبوه گیاهان استفاده می شود. در ایران نیز امروزه این روش متداول است و برای بسیاری از گیاهان انجام می گیرد.
برگرفته از کتاب ارقام و پایه های درختان میوه مناطق معتدله انتشارات دانشگاه جامع علمی کاربردی